Volgelingen van Louis-Marie Grignion de Montfort

De Montfortanen of Gezelschap van Maria (Latijn: Societas Mariae Montfortana; afgekort: SMM) is een katholieke congregatie. De Nederlandse provincie van de montfortanen maakt deel uit van een wereldwijde congregatie. Sinds 1881 zijn de montfortanen in Nederland. Verjaagd uit Frankrijk vestigen de novicen met hun begeleiders zich in Schimmert, Zuid-Limburg. Tijdelijk, zo is de bedoeling, maar steeds meer Nederlanders melden zich aan bij de kloosterpoort. Zo veel, dat Nederland de belangrijkste missionerende tak wordt van de wereldwijde congregatie. Zij trekken de hele wereld over: naar Haïti, Canada, Algerije, Malawi, Denemarken, Peru, de Verenigde Staten, Colombia, IJsland, Liberia, Vancouver, Mozambique, Congo, Indonesië, Brazilië, Filippijnen, Oeganda. Op de Markt in Oirschot, bij de kerk, staat een (bescheiden) bronzen herinnering aan deze stoere missionarissen. Een wereldbol met in het midden het grootseminarie in Oirschot (Bijsterveld) vanwaar de meeste missionarissen vertrokken. Gemaakt door Rudi Fritz, montfortaan. Een mooie blijvende herinnering aan al die jonge mannen, gesteund door hun geboortedorp, hun confraters, de Heilige Geest en Montfort.  

Montfort wordt stichter van drie congregaties: dochters der Wijsheid, de montfortanen en de broeders van St. Gabriël.
Zijn levensloop vindt u hier.

Dochters der Wijsheid
Zo heet een gebedsgroep arme en gehandicapte vrouwen in het armenhuis van Poitiers. Op een gegeven moment worden Marie-Louise Trichet en Catherine Brunet lid van de groep. Als de directie besluit de groep op te heffen, blijven Marie-Louise en Catherine in het armenhuis wonen en werken. Pas in 1713 neemt Montfort stappen in de richting van een congregatie. Hij vraagt de twee vrouwen in La Rochelle een school voor arme meisjes te beginnen. Weldra gaan ze ook voor armen en zieken werken. Montfort denkt aanvankelijk aan de naam ‘Dochters van de Voorzienigheid’ maar kiest later voor Dochters der Wijsheid. De congregatie telt momenteel 1150 zusters die leven en werken in 18 landen. 

Broeders van St. Gabriël
Al vroeg werkt Montfort samen met broeders o.a. in de catechese. Als de montfortanen eigen huizen krijgen, worden de taken van de broeders steeds huiselijker. Dat verandert begin 1800, als de generaal overste Gabriël Deshayes (vandaar hun naam) een zelfstandige broedercongregatie sticht volgens de spiritualiteit van Montfort, met onderwijs als speciale opdracht. Ze werken momenteel in 32 landen en tellen 1138 leden. 

Montfortanen
In de regel van 1713 spreekt Montfort van ‘priester-missionarissen van het Gezelschap van Maria’. Montfort noemt zichzelf ‘priester-missionaris van het Gezelschap van de Heilige Geest’. Na zijn dood is er ook sprake van ‘de Mulotijnen’. Lange tijd werkt een klein gezelschap rondom Saint-Laurent. De anti-religieuze maatregelen van de Derde Republiek in 1880 blijken het lot van de congregatie te bezegelen. Noodgedwongen verspreidt de congregatie zich buiten Frankrijk, o.a. in Haïti (1871),  Nederland (1881), (Canada (1883) en vandaar in Afrika.

Er zijn zo’n 802 montfortanen in 31 landen. Website: www.montfortian.info

De Nederlandse provincie

Als in september 1881 een groepje Franse montfortanen in het Limburgse dorp Schimmert neerstrijkt in Huize Willems (zie foto boven), hebben ze niet het minste vermoeden dat dit een blijvende aanwezigheid wordt. De congregatie schiet wortel in ‘Holland’ en breidt zich vandaar gestaag uit. Op 1 januari 1905 treden nieuwe constituties in werking. Decentralisatie wordt een feit. Er  is een Nederlandse provincie met 70 leden en vestigingen in België, Engeland, Denemarken en IJsland. Verder zijn Nederlandse confraters werkzaam in landen die onder de Franse en Canadese provincies ressorteren.

Op 7 november 1916 wordt de eerste Nederlandse provinciaal benoemd: Jacques Bemelmans.

De Nederlandse provincie heeft in het geheel 1098 permanente en tijdelijke leden geteld en is een belangrijk onderdeel van de wereldwijde congregatie. Tot voor kort was ze de meest missionerende tak van de congregatie. Vanaf 1898, als de eerste Nederlandse montfortaan uitgezonden wordt naar Haïti, hebben bijna 500 paters en broeders gewerkt in elf missiegebieden, vaak onder barre omstandigheden. Ze zijn er verantwoordelijk voor seminaries, parochies, bisdommen, scholen en schooltjes, melaatsenkolonies en allerlei andere vormen van zorg voor de naaste, met nadruk op de armsten en de meest verlatenen.

Communiteiten

Schimmert, Montfortstraat 6, 6333 BL

In Houthem bevindt zich het rusthuis Vroenhof, met de voormalige Sint-Martinuskerk als kloosterkapel. Vroenhof 87, 6301 KE Valkenburg a/d Geul

Foto: Beeld van Louis-Marie Grignion de Montfort (1673-1716) in Montfort-le-Meu. Fotograaf:  Floranne2006, 2012. Bron: Wikimedia