Minderbroeders franciscanen wonen nooit hun hele leven op één plek. Ze wonen verspreid over Nederland en Vlaanderen in zeven communiteiten (gemeenschappen). Er zijn echter ook broeders die alleen wonen. De zeven Vlaamse en Nederlandse communiteiten zijn in: Alverna (Wijchen), Amsterdam, Hasselt (B), ‘s-Hertogenbosch, Leuven, Megen en Voorhout.
‘s-Hertogenbosch
De communiteit van ‘s-Hertogenbosch bestaat uit acht minderbroeders franciscanen en maakt deel uit van “Stadsklooster San Damiano”. Dat is een in Nederland unieke samenwerking van de verschillende orden binnen de franciscaanse familie. In het klooster wonen naast de franciscanen, twee clarissen en twee leden van de derde orde (OFS). Zij leven ieder volgens hun eigen regel, maar toch onder één dak. De Franciscaanse Beweging, een vereniging die het gedachtegoed van Franciscus en Clara van Assisi op een laagdrempelige manier in de samenleving uitdraagt, is in hetzelfde pand gehuisvest. Daarmee is Stadsklooster San Damiano een uniek franciscaans centrum binnen Nederland.
Het voormalig kapucijnenklooster aan de Van der Does de Willeboissingel 12 in Den Bosch is op 30 juli 2018 overgedragen aan de minderbroeders franciscanen, die deze bijzondere samenlevingsvorm mogelijk maken. In het Stadsklooster bevinden zich ook de kantoren van het provincialaat.
De minderbroeders franciscanen en minderbroeders kapucijnen zijn allemaal broeders van de eerste orde van Franciscus: minderbroeders. Sommigen broeders zijn priester of diaken gewijd, anderen niet. Maar als broeders zijn ze allemaal gelijk. Ze zijn op verschillende manieren dienstbaar aan mensen, aan de Kerk en aan God.
Naast onze betrokkenheid op het Straatpastoraat en ons werk in onze kloosterkerk hebben enkele broeders ook werk naar buiten. Zo werkt een broeder als parochiepriester, een ander als koster en weer een ander werkt als redacteur voor enkele magazines en websites. Alle broeders die priester of diaken zijn, gaan ook in andere kerken dan de kloosterkerk voor.
Als broeders zoeken we naar samenwerking met anderen in onze stad en onze regio. Zo zijn er goede contacten en projecten met Stichting Loods, met andere christelijke kerken, met de parochies van ’s-Hertogenbosch en het bisdom.
Alverna (Wijchen)
Momenteel wonen hier veertien broeders, waarvan de meesten boven de tachtig zijn. Met zo’n tachtig andere bewoners, onder wie een (afnemend) aantal andere religieuzen, zijn zij gehuisvest in het appartementencomplex Rivo Torto. In het aangrenzende La Verna, waar aan de bewoners verpleeghuiszorg wordt geboden, wonen op het ogenblik één broeder en vier zusters clarissen. In Rivo Torto is een kapel waar dagelijks ochtend- en avondgebed wordt gehouden en tweemaal per week eucharistie gevierd.
De broeders hebben een gezamenlijke eigen huiskamer en eetkamer. Ze kunnen genieten van de rust aan de ene kant van het gebouw, met zelfs een (klein) stukje bos, en van de levendigheid van het kruispunt aan de andere kant.
Het dorp dankt zijn naam aan het klooster dat hier eind negentiende eeuw aan de weg van Nijmegen naar het zuiden gebouwd werd om de toeloop van nieuwe broeders aan te kunnen en te begeleiden. Het klooster ontleende zijn naam weer aan de berg La Verna in Italië waar Franciscus van Assisi in 1224 een intense Godservaring had.
Honderd jaar later was het aantal roepingen zo sterk verminderd dat men het niet verantwoord achtte het grote klooster aan te houden: het werd, tot verdriet van velen, vervangen door de huidige gebouwen met een eigentijdse bestemming.
Omringd door de goede zorgen van mensen om hen heen, zien de huidige broeders terug op een leven in Nederland of elders, waarin ze binnen en buiten de broederschap werkzaam waren als pastor, tuinier of kok, in onderwijs en allerlei sociaal en maatschappelijk werk, waaraan ze soms ook nog een bijdrage leveren. Ze vormen een aangenaam gemengd gezelschap waar men, in broosheid en onderlinge zorg elkaar nabij, nog kan genieten van ‘de genade van de oude dag’.
Megen
Omdat er in Megen zowel franciscaanse broeders als zusters wonen, wordt Megen ook wel ‘Assisi aan de Maas’ genoemd.
De communiteit bestaat op dit moment uit zeven minderbroeders franciscanen. In het alledaagse leven proberen we het verlangen naar God levend te houden. Net als Franciscus willen wij in de geest van het evangelie op een eigentijdse wijze broeders zijn, die elkaar en anderen accepteren en stimuleren. We delen ons leven voor een belangrijk deel met de vele gasten die we ontvangen in ons mooie zeventiende-eeuws klooster. Het sfeervolle gebouw ademt een sfeer van rust en stilte.
Natuurlijk bent u altijd van harte welkom bij ons (evenals bij de zusters clarissen), voor stilte en bezinning, of om aan te sluiten bij een van onze gebedsvieringen. De kloosterkerk en de kapel van broeder Everardus zijn alle dagen toegankelijk en nodigen uit tot een moment van stilte, gebed of het opsteken van een lichtje.
Een beknopte geschiedenis van het klooster
Het klooster heeft, evenals het Maasstadje Megen, een lange historie. Al vanaf 1645 wonen er broeders en verrichten zij werkzaamheden in en vanuit het klooster. Anderhalve eeuw lang was dit het enige klooster van de minderbroeders franciscanen in Nederland. Veel van het verleden is er in terug te vinden. De eerste broeders begonnen een Latijnse school. Het schoolgebouw, dat aan de overkant van de straat aan het Broeder Everardusplein staat en dat dateert vanaf 1776, functioneerde tot 1967 en is nu gemeenschapshuis Acropolis.
Een dagorde gedragen door gebed
Er zijn vier gebedstijden per dag. Elke zondag vindt om 9.30 uur een eucharistieviering plaats in de kloosterkerk. Elke maan-, woens- en donderdag is er een avondgebed/eucharistieviering om 18.00 uur, waarbij we op donderdag meebidden met broeder Everardus voor de gebedsintenties, die op briefjes bij hem zijn achtergelaten. Op dinsdag sluiten we ons tezamen met de gasten om 17.45 uur aan bij de Eucharistieviering bij de clarissen (www.clarissenmegen.nl) en evenzo op zaterdagavond om 19.30 uur bij hun vigilieviering, een vooravondviering van de zondag.
Een meeleef-klooster!
Vrijwel het hele jaar door ontvangen we gasten, die een aantal dagen meeleven in de bedding van de dagorde van onze gemeenschap. De individuele gasten of groepen komen doorgaans een midweek of een weekend. Ze komen voor een retraite, een verblijf in rust en stilte, met tijd voor bezinning en ontspanning. Pelgrims, die ‘Ons Kloosterpad’ lopen, kunnen bij ons overnachten, indien er plaats is.
Binnen de provincie van de minderbroeders franciscanen in de Lage Landen is Megen de zetel van het Franciscaans Jongerenwerk. Er vinden kloosterweekends en andere activiteiten voor jongeren plaats.
‘Hof van Lof’
Verder brengen zo’n 1500 mensen per jaar een bezoek aan de kloostertuin: de ‘Hof van Lof’, die wordt bijgehouden en beheerd door een vijfentwintigtal vrijwilligers.
Werkzaamheden buitenshuis
Ieder lid van de communiteit heeft – naast taken in huis en tuin – vaak nog meerdere bezigheden buitenshuis: bestuurlijk werk, priesterlijk assistentiewerk en het geven van cursussen en lezingen op het gebied van franciscaans leven en spiritualiteit. Broeders vervullen ook taken binnen de ‘provincie van de minderbroeders in de Lage Landen’.
In de volgende bijdrage: Amsterdam, Hasselt, Leuven en Voorhout
Bron en foto’s: website minderbroedersfranciscanen.net
