Vanaf Hemelvaart tot Pinksteren is het een mooie gewoonte om een pinksternoveen te bidden om de komst van de Heilige Geest. Een noveen is een gebed of reeks gebeden die gedurende negen dagen worden gebeden om van God een bijzondere gunst te verkrijgen. Het woord ‘noveen’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘novem’, dat negen betekent.
Op 29 mei vierde de Kerk het feest van Hemelvaart. Precies negen dagen later is het Pinksteren. Het is een oud gebruik om die negen dagen van Hemelvaart tot Pinksteren een noveen te bidden. De pinksternoveen is zo oud als de Kerk zelf, kunnen we lezen in de Bijbel.
Terwijl zij aan het bidden zijn, dringt het besef door dat er een vervanger voor Judas moet worden aangesteld, die zichzelf na zijn verraad van het leven had beroofd (Matteüs 27,5). Dit inzicht kwam niet zomaar, schrijft Lucas als hij het moment van vlak voor de Hemelvaart beschrijft: “Toen maakte Hij hun geest Terwijl zij aan het bidden zijn, dringt het besef door dat er een vervanger voor Judas moet worden aangesteld, die zichzelf na zijn verraad van het leven had beroofd (Matteüs 27,5). Dit inzicht kwam niet zomaar, schrijft Lucas als hij het moment van vlak voor de Hemelvaart beschrijft: “Toen maakte Hij hun geest toegankelijk voor het begrijpen van de Schriften” (Lucas 24,45).
Zo besluiten ze, onder leiding van Petrus, een opvolger te kiezen voor Judas. Om de juiste keuze te maken baden zij als volgt: “Gij Heer, die aller harten kent, wijs degene aan die Gij van deze twee hebt uitverkoren om de plaats te bezetten in dit dienstwerk en apostelambt, waaraan Judas ontrouw werd om heen te gaan naar zijn eigen plaats.” Toen liet men hen loten en het lot viel op Mattias. Hij werd toegevoegd aan de groep van de elf apostelen” (Handelingen 1,23-26).
Hun bidden duurt uiteindelijk negen dagen. Uit hun vurig en verwachtingsvol bidden is de pinksternoveen ontstaan. En deze is in de kerkgeschiedenis wijd verbreid geraakt. Het is een bijzonder aanroepen van de Heilige Geest om de Kerk bij te staan, zoals ook verwoord in het gebed Kom, heilige Geest:
Kom, heilige Geest,
vervul de harten van uw gelovigen
en ontsteek in hen het vuur van uw liefde.
Zend uw Geest uit
en alles zal herschapen worden;
en Gij zult het aanschijn van de aarde vernieuwen.
Laat ons bidden:
God, Gij hebt de harten van uw gelovigen
door de verlichting van de heilige Geest onderwezen;
geef, dat wij door die heilige Geest
de ware wijsheid mogen bezitten
en ons altijd over zijn vertroosting verblijden.
Door Christus onze Heer.
Amen
Het gebruik om negen achtereenvolgende dagen te bidden voor een speciale, vaak persoonlijke intentie is hier uit voortgekomen.
Hector Berlioz (1803-1869). Veni Creator Spiritus, door Coeur les Éléments. Een intieme werkje voor vrouwenkoor.
Pinkstergebed
Om te bidden op of na Pinksteren:
Heilige Geest,
er bestaat geen pinksteroctaaf in de liturgie
om ons nog even te koesteren in uw zachte licht.
Om ons nog even veilig en beschut te weten
in uw vrede, in uw koelte.
U laat ons geen rust om ons terug te plooien op onszelf.
U zendt ons uit, de mensen en de wereld tegemoet.
Ga met ons mee,
geef leiding aan onze harten en onze handen,
dan zullen wij door U
liefhebben,
genezen,
nieuw maken,
vrede stichten,
tot leven brengen.
Woon in ons
en wij zullen leven
van U.
Amen
Karen Germeys in Klooster! kalender 2025
